Zasady zatrudniania nauczycieli
określają przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215). Zgodnie z art. 11 ww. ustawy dyrektor szkoły nawiązuje z nauczycielem stosunek pracy odpowiednio na podstawie umowy o pracę lub mianowania na stanowisku zgodnym z posiadanymi przez nauczyciela kwalifikacjami oraz zgodnie z posiadanym przez nauczyciela stopniem awansu zawodowego.

Z osobą posiadającą wymagane kwalifikacje i rozpoczynającą pracę w szkole stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego.
Stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony.
Zgodnie z art. 10 ust. 5 Karty Nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania, jeżeli:
1.posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
2. ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych;
3. nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne lub dyscyplinarne, lub postępowanie o ubezwłasnowolnienie;
4. nie był karany za przestępstwo popełnione umyślnie;
5. posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska;
6. istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.
 
O ile zachodzą przesłanki określone w art. 10 ust. 5 Karty Nauczyciela, nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego zatrudnia się na podstawie mianowania.
Stosunek pracy nawiązany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony przekształca się w stosunek pracy na podstawie mianowania z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym:
nauczyciel uzyskał stopień nauczyciela mianowanego, o ile spełnione są warunki określone w art. 10 ust. 5 ustawy;
w przypadku nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego w czasie trwania umowy o pracę zostały spełnione warunki, o których mowa w ust. 5.
Przekształcenie podstawy prawnej stosunku pracy, o którym mowa wyżej, potwierdza na piśmie dyrektor szkoły.
W przypadku gdy nie istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, stosunek pracy z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze.
W przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami mianowanym i dyplomowanym stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.
Przepisy art. 10 ust. 7 i 9 Karty Nauczyciela przewidują możliwość zatrudnienia w szkole nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska, jednak
może to nastąpić w ramach odrębnego stosunku pracy i tylko za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Taka sytuacja może wystąpić wyłącznie w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela i pod warunkiem, że nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje. Stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się wówczas na podstawie umowy o pracę na czas określony. Dla celów płacowych nauczyciel, którego zatrudniono w tym trybie, bez względu na posiadany stopień awansu zawodowego, jest traktowany jak nauczyciel stażysta i nie stosuje się do niego przepisów dotyczących ścieżki awansu zawodowego.
Zgodnie z art. 7 ust. 1a,1b, 1c i 1d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425)
1a. W uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej może być, za zgodą kuratora oświaty, a w przypadku szkoły artystycznej - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.
1b. Osobę, o której mowa w ust. 1a, zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie pracy, z tym że do osób tych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala się wynagrodzenie nie wyższe niż przewidziane dla nauczyciela dyplomowanego.
1c. Przepisy ust. 1a i 1b stosuje się odpowiednio do placówek artystycznych, placówek, o których mowa w art. 2 pkt 7, dla uczniów szkół artystycznych i placówek doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych, z tym że zgodę na zatrudnienie osoby niebędącej nauczycielem wyraża minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
1d. Przepisy ust. 1a i 1b stosuje się również w przypadku zatrudnienia osoby posiadającej przygotowanie zawodowe uznane przez dyrektora szkoły lub placówki za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego, z tym że zatrudnienie tej osoby następuje za zgodą organu prowadzącego.
Zatrudnianie pracowników administracji i obsługi
Pracownicy szkół niebędący nauczycielami, zatrudnieni w szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, np. jako pracownicy księgowości, administracji i obsługi, są pracownikami samorządowymi.
Stanowi o tym art. 5d ustawy o systemie oświaty. Dlatego mają do nich zastosowanie przepisy ustawy o pracownikach samorządowych i aktów wykonawczych do niej, a w sprawach w niej nieuregulowanych odpowiednio przepisy kodeksu pracy (np. przepisy dotyczące zatrudniania i rozwiązywania stosunku pracy). Nie mają więc do nich zastosowania przepisy Karty Nauczyciela, w tym dotyczące wynagrodzeń.
Zasady określania liczby pracowników administracji i obsługi w szkołach określa organ prowadzący. Dyrektor szkoły może zatrudnić pracowników niepedagogicznych w takiej liczbie, jaka wynika z zatwierdzonej przez  organ prowadzący organizacji szkoły na dany rok szkolny.
W arkuszu organizacji szkoły zamieszcza się w szczególności: liczbę nauczycieli oraz pracowników niepedagogicznych szkoły, w tym zajmujących stanowiska kierownicze. Organ prowadzący  zatwierdza opracowaną przez dyrektora organizację szkoły w terminie do 30 maja każdego roku (rozporządzenie MEN z 21 maja 2001 r. ).
 
Organ prowadzący - jako podmiot finansujący działalność szkoły i odpowiedzialny za jej działalność - określa  zasady, jakich dyrektorzy szkół  zobowiązani są przestrzegać przy planowaniu organizacji szkoły, w tym przy zatrudnianiu pracowników niepedagogicznych. Wytyczne do organizacji szkół i placówek są ustalane z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań, a w szczególności wielkości środków budżetowych danej jednostki samorządu terytorialnego, wysokości przekazywanej subwencji oświatowej, bazy materialnej szkół, uwarunkowań demograficznych.